Astroloji Tarihi Bölüm 1
Astroloji, antik dönemlerde doğan, dünyanın mevsimsel döngüsü ile gökyüzünün -özellikle yıldızların- hareketleri arasındaki ilişkiyi gözlemler. Astrologlar ve bu ilimle uğraşanlar astroloji disiplinini en basit haliyle “Gökte ne varsa yerde de o vardır” cümlesiyle özetlenebilir. Astroloji gök hareketlerine dayandığı için astronomi ile iç içedir. Doğuş yeri olarak kabul edilen Babillerde bu ilimle uğraşan insanlar astronomi bilgisine sahiptirler. Babiller dışında Osmanlı dahil olmak üzere Sümerler, Mısırlar, Bizans İmparatorluğu gibi astroloji ve astronomi ile uğraşan bilim insanları hem matematik bilir hem de diğer düşünsel alanlara hakimdir. Ayrıca bu alanla uğraşan bilim insanların bütün fen ve sosyal bilimlere hakim olması yazısız bir kuraldır.
“Beni candan usandırdı / Cefadan yar usanmaz mı / Felekler yandı ahımdan / Muradım şemi yanmaz mı” Fuzuli
Osmanlı şiiri olarak da bilinen Divan Şiirinde şair olarak anılmaya hak kazanmak için belirli aşamalardan geçilmek zorundaydı. Bunlardan biri de çeşitli fen ve sosyal bilimlere ait teorik kitapların okunması, anlaşılması ve üzerine fikir geliştirebilmesiydi. Bu yüzdendir ki Divan Şiiri olarak bilinen şiirlerin içinde astrolojiye ve astronomiye ait unsurlar bulunur. Astroloji ve astronominin birbirinden ayrılmadığı bilinen Babil’de astroloğun görevi, gök hareketlerini izlemek ve aynı zamanda bu hareketleri yorumlayıp Kral’a sunmaktır. Osmanlı ve Bizans İmparatorluklarında gökyüzü hareketlerini inceleyip bunlar hakkında detaylı çalışma yapan, yaptığı çalışmaları yoruma dökerek hükümdarı bilgilendiren ayrı bir kadro bulunurdu. Bu kadronun ismi “müneccim”dir. Müneccimler atölyelerinde çalışmalarını yapar, gökyüzünü inceler, notlar alır, hükümdarı bilgilendirir ve en sonunda çalışmalarını kitaba dönüştürürdü.
Astroloji Tarihi Bölüm 2
Bu yazı dizisinin ilk bölümünde astrolojinin doğuşuna genel bir göz gezdirdik. Şimdi zamanda bir yolculuk yapıyor ve Babil’den Yunan Uygarlığı’na gidiyoruz. Astroloji ilkçağlarda gökyüzü hareketlerini gözlemlemek anlamına geldiği için bir süre astronominin tarihsel gelişimi ile birlikte ilerler.
Sümerler
Astrolojinin Babiller ile doğduğu bilinse de, bu konu ile ilgili ilk yazılı bilgiler Sümerler sayesinde okunur. Sümerler, MÖ 4000 -3500 yıllarında Mezopotamya bölgesinin güneyinde kurulmuştur. Dünyanın bilinen ilk uygarlığı olan Sümerler çivi yazısını kullanmıştır. Bu uygarlıkta astrolojinin gelişmesi de sayı sistemleri oluşturup Ay ve Güneş tutulmalarını, burçları, ay, gün, yıl, saat ve daha birçok kavramın matematiksel formasyonunu hesaplamalarıyla olmuştur. (Gülden Bulut, Mitolojik Astroloji & Psikoloji) Öte yandan Sümerler, ziggurat adı verilen tapınaklarda sadece dua etmemiş, gökyüzünü de incelemiştir. Sümerlerin yaptıkları incelemeler ve hesaplamalar doğru olarak kabul edilmektedir. Çünkü Sümer tabletlerinde kayıtlara geçen hesaplamalar bugün de takımyıldızı konumlandırmalarında benzer hesaplama sistemi kullanılmaktadır.
Babiller
Astrolojinin tarihine katkı yapan ikinci uygarlık, Mezopotamya’daki Sümer hakimiyetine son veren Akkadlar’dan ayrılarak ayrı bir devlet olan Babillerdir. Babil uygarlığı ismini imparatorluklarının başkentleri olan Babil’den alır. Bu imparatorluk astrolojinin gelişimine oldukça önemli katkıda bulunmuştur. Bilinen en eski astrolojik kaynak Babil İmparatorluğu’na MÖ 1875’li yıllara dayanmaktadır. Bu kaynak 70 tabletten oluşan “Enuma Anu Enlil (Anu ve Elil Zamanında)” metinleridir. Bu tabletlerde gezegen gözlemleri ve bunların analizleri sonucunda yapılan kehanetler yer alır. Tamsyn Barton’ın çevirisiyle günümüze ulaşan metinde
Sekizinci ayın onbirinde. İştar doğuda gözden kayboldu ve iki gün gökyüzünden uzak kaldı ve onuncu ay… günde batıda yine görünmeye başladı… Arazinin hasadı bol olacak.
şeklinde kehanetler geçmektedir. (Gülden Bulut, Mitolojik Astroloji & Psikoloji) Gezegenlerin konumlarına göre yapılan bu ve benzeri kehanetleri daha sonraları Osmanlı Devleti’nde de görürüz. Babillerin astrolojiye katkısı bununla sınırlı değildir. Güneş ve Ay da dahil olmak üzere toplam yedi gezegeni keşfetmiş, bunlara isim vermiş ve “hafta” kavramını oluşturmuşlardır.
Mısır Uygarlığı
Antik Çağ uygarlığı olan Mısır uygarlığı, MÖ 4000 ve MÖ 3000 yılları arasında Kuzey Afrika’da Nil nehrinin denize uzanan ayağında kurulmuş burada gelişmiştir. Mısır uygarlığı mitolojik olarak da çok zengindir. Sembolik dilleri iyi kullanmışlardır. Bir sembol dili olan gökyüzünü de oldukça iyi okumuşlardır. Nil’in kabarma ve taşma zamanlarını hesaplamaları, gökyüzünü inceleyerek yön bulma, mevsim ve zaman geçişleri hakkında önemli bilgiler tespit etmiş, sabit yıldız ve gezegen ayrımı yapmışlardır. Mısırlılar tarafından “Köpek Yıldızı” olarak bilinen Sirius yıldızının Güneş ile aynı anda doğduğu günü senenin ilk günü olarak kabul etmişlerdir. Bu günün en önemli özelliği ise Nil’in en kabarık günü olmasıdır. Diğer taraftan modern astrolojiye katkı olarak, Sothis” adını verdikleri Sirius’un doğuşuna göre düzenledikleri Güneş’e dayalı takvimi vermişlerdir.
Yunan Uygarlığı
Helen uygarlığı ya da Yunan uygarlığı, astrolojinin kutsal kitaplarından sayılan ve Ptolemaios (Ptolemy) tarafından yazılan Tetrabiblos’u astroloji literatürüne katmışlardır. Bunun dışından antik Yunan’ın ünlü düşünürlerinden Thales, Mısır ve Mezapotamya bölgesini dolaşarak çeşitli hesaplamalar yapmıştır. Yaptığı hesaplamalar sonucu MÖ 28 Mayıs 585 tarihinde Güneş tutulması yaşanacağını tespit etmiş ve haber vermiştir. (Gülden Bulut, Mitolojik Astroloji & Psikoloji)
Ptolemaios’un yazdığı Tetrabiblos’ta Zodyak kuşağını, Zodyak’ta bulunan gezegenleri, ev ve burçların fonksiyonlarını açıklamış ve gezegenlerin birbirlerine uzaklığına göre açı teorisini formüle dökmüştür. Öte yandan, Yunan uygarlığının mitolojik dünyası gezegenlere ait arketiplerin oluşturulmasında önemli bir yer tutar. Astrolojinin mitolojik kökeninde Homeros’un yazdığı varsayılan İlyada ve Odyssea isimli destanları ve Hesidos’un tanrıların doğuşunu anlattığı Theogonia isimli kitapları yer almaktadır.
Astroloji Tarihi Bölüm 3
Yunan uygarlığından sonra yeryüzünde en çok bilinen uygarlık olan Roma uygarlığı, Helen uygarlığına egemen olmuştur. Bu sayede onların düşünce yapılarını benimseyerek edebiyatlarını ve felsefelerini örnek almışlardır. Romalıların astroloji ile ilk tanışmaları tutsak ettikleri köleler sayesinde gerçekleşmiştir. O dönemde meşhur olan at yarışlarında kimin galip geleceği üzerine bahse girerek astrolojiyi kullanmışlardır. Roma soylularının yıldızların talih üzerinde etkili oldukları inanmalarıyla birlikte bu uygarlık içinde astrolojinin yeri değişmiştir. Öyle ki Caesar’ın politikasının astrologlara göre şekillendiği bilinmektedir. Aynı dönemde yaşayan astrolog ve şair Manilius da imparatora adadığı içinde Helenistik temeller barındıran “Manilius” isimli astrolojik şiir yazar.
Araplar
Astroloji Araplar sayesinde gelişim göstermiştir. İslamiyet’in 8.yy’da yayılmaya başlamasıyla birlikte Batı’daki üstünlük yavaş yavaş yerini Doğu’ya bırakmıştır. Kur’an’da astrolojiye dair bir yasak olmaması gelişimin önünü açmıştır. Yalnızca yapılan kehanetlerin kesin olmaması, Tanrı’nın kudretine gölge düşürmemesi gerekmektedir. Arap bilim insanları astrolojiye daha fazla matematiksel hesaplama katarak onun gelişmesini sağlamıştır. Horoskop veya harita olarak da bilinen gökyüzü çizimleri çoğalmış ve yorum yapmak kolaylamıştır. Gökyüzünü okuyabilen ve horoskop çizebilen astrologlar artık her halifeye danışmanlık vermeye başlamıştır. Zamanla her halifenin ve sonraları da hükümdarların hizmetinde astrolog bulunmuştur. Sözü edilen matematiksel hesaplamaların başında bugün “Şans noktaları, Arap noktaları, Orta noktalar” şeklinde isimlendirilen, astrolojik göstergelerin birlikte değerlendirildikleri (terimsel ifadesiyle tetiklendiği) durumlar gelmektedir.
https://www.astrodunya.com/astrolojide-orta-noktalarin-elle-hesaplanmasi/
XXI. Yüzyıl’a gelmeden evvel, XVI. ve XVII. Yüzyıl’daki bilimsel gelişmelerin karşısında astroloji kendini geliştirememiş ve geri kalmıştır. Matbaanın gelişmesiyle horoskopların ve kitapların çoğaltılması eski ilgisini kazanmasına yardım etmiştir. Ancak 1710 yılında matbaada astrolojik eserlerin basımı yasaklanmıştır. Bunun karşısında bilim insanları desteklerini çekmiş, Horoskop çizebilmeyi bilen az sayıda bilim insanı kaldığı için de sadece kehanet olarak değerlendirilmiştir.
